ترکیب شیمیایی، قابلیت هضم و روند تخمیر 8 علف مرتعی و اثر آنها بر تولید گاز متان و جمعیت پروتوزائی جیره علوفه ای در شرایط آزمایشگاهی

در آزمایش اول ترکیب شیمیایی، قابلیت هضم و تولید گاز آزمایشگاهی و میزان متان تولیدی هشت گیاه مرتعی بابونه، بادیان رومی، گزنه، غزیاغی، شنگ، کنگر و کاسنی زرد در مرحله رویشی ارزیابی شد. در آزمایش دوم چهار علوفه مرتعی بابونه، گزنه، کنگر و کاسنی زرد که از نظر قابلیت هضم و اثر بر تولید گاز متان نسبت به سایر گیاهان مورد مطالعه مورد توجه بودند، جهت افزودن به علوفه یولاف (جیره پایه) انتخاب شدند و بررسی اثر افزودن قابلیت هضم و تولید گاز آزمایشگاهی، میزان تولید متان، روند تولید گاز و فاکتور تفکیک کننده و جمعیت پروتوزوآی جیره پایه صورت گرفت. عصاره¬ی اتری، پروتئین خام و دیواره¬ی سلولی در گیاهان مرتعی، به ترتیب در بادیان رومی (1/93 گرم در کیلوگرم)، خاکشیر و کنگر (به ترتیب 2/269 و 4/203 گرم در کیلوگرم) و کاسنی زرد (4/625 گرم در کیلوگرم) دارای بیشترین مقدار بود و بیشترین مقدار قابلیت هضم ماده¬ی خشک و ماده¬ی آلی (به ترتیب 779و 739 گرم در کیلوگرم ماده¬ی خشک) و نیز کل گاز تولیدی (9/51 میلی لیتر در ازای 200 میلی گرم) در گیاه بابونه مشاهده شد. بین گیاهان از نظر میزان دیواره سلولی و قابلیت هضم آزمایشگاهی،پتانسیل کاهش متان و نیمه عمر در تولید گاز آنها همبستگی منفی مشاهده شد (01/0p<). بالاترین میزان پتانسیل کاهش متان نسبت به متان تولیدی در جیره پایه به ترتیب در چهار علوفه بابونه، کنگر، کاسنی زرد و گزنه (29/26، 30/17،16/16 و 42/14درصد) بود (01/0p<). قابلیت هضم جیره پایه با افزودن 14درصدی بابونه به طور معناداری افزایش یافت(01/0p<) و بیشترین میزان کل گاز تولیدی و نرخ ثابت تولید گاز جیره پایه همراه با 14 درصد بابونه ( 20/61 میلی لیتر در ازای 200 میلی گرم و03/0 میلی لیتر در ساعت) و بیشترین مقدار ndf ناپدید شده در 24 ساعت و فاکتور تفکیک پذیری جیره پایه در ترکیب با 14درصد علوفه بابونه ( 10/32 درصد و 15/3 میلی گرم در میلی لیتر ) مشاهده گردید. جمعیت پروتوزوایی جیره پایه تنها با افزودن علوفه بابونه تغییر معناداری نداشت و با اضافه کردن علوفه های گزنه، کنگر و کاسنی زرد به طور معناداری افزایش در جمعیت پروتوزوایی دیده شد(05/0p<). نتایج حاصل از این آزمایشات نشان داد در کل گیاه بابونه عملکرد بهتری نسبت به سایر گیاهان مورد بررسی داشت. با توجه به این مطلب و موارد مشابه به طور یقین نمی توان اثر آنها را بر جیره پایه به طور قطع موثر دانست.